Op dinsdag 25 september 2019 was dr. Liesbeth van de Grift (Internationale en Politieke Geschiedenis) samen Irene Sluiter, vice-voorzitter van de KNAW, te gast bij NPO Radio 1 om naar aanleiding van de uitreiking van de Heinekenprijs voor de Historische Wetenschap te spreken over milieugeschiedenis. Van de Grift vertelt over de bijzondere discipline, haar waarde en het vermeende ontbreken ervan in de hedendaagse Nederlandse beoefening van de geschiedwetenschap.

De Stichting Alfred Heineken Fondsen reikt tweejaarlijks een prijs uit aan een wetenschapper die een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de historische wetenschap. Donderdag 27 september ontving historicus John R. McNeill (universiteitshoogleraar aan Georgetown University in Washington) de prijs voor zijn grote bijdrage aan de integratie van twee jonge historische disciplines: de wereldgeschiedenis en de milieugeschiedenis. De Heinekenprijs richt zich op disciplines waar de Nobelprijs zich niet op richt (zoals geschiedwetenschap).

MILIEUGESCHIEDENIS

“De milieugeschiedenis onderzoekt de invloed van mensen op het milieu, maar ook hoe het milieu (onze natuurlijke omgeving) het verloop van de geschiedenis mede bepaald heeft. Andere actoren dan bijvoorbeeld revoluties worden onderzocht, denk daarbij aan de invloed van bijvoorbeeld de mug en ziektes. McNeill toont in zijn werk aan dat onze natuurlijke omgeving niet slechts een achtergrond is, maar een zelfstandige factor in het verloop van de geschiedenis”, aldus Liesbeth van de Girft, een van de weinige wetenschappers in Nederland die zich met milieugeschiedenis bezighoudt.

MILIEUGESCHIEDENIS IN NEDERLAND

Hoe kan het dat de beoefening van milieugeschiedenis in Nederland zo schaars lijkt? In de Verenigde Staten en landen als Zweden is het een heel bloeiend vakgebied. In Nederland is zij minder expliciet aanwezig, maar er zijn hier wel degelijk wetenschappers die zich met de discipline bezighouden. Vaak gebeurt dit echter onder meer algemener termen als ‘cultuurhistoricus’ of ‘politiek historicus’, waarin milieugeschiedenis dan weer een deelgebied is. Het is dus niet zo dat de discipline in Nederland ontbreekt, zij is wel minder zichtbaar.