News
De boerenprotesten: een historische blik
Op 1 oktober protesteerden duizenden boeren in Den Haag tegen het veranderende landbouwbeleid. Caroline de Gruyter schreef in het NRC over dit complexe debat en de historische context ervan, gebaseerd op de scriptie die Luuc Ritmeester in 2018 voor de Universiteit Utrecht schreef over de houding van Nederlandse vissers ten opzichte van het Europese visserijbeleid tussen 1977 en 2002.
EEN VERANDERENDE WERELD
Verschillende politici probeerden tijdens de protesten de woede van de aanwezige boeren aan te wakkeren met opmerkingen die, zoals later op social media bleek, de partijen nog verder uit elkaar dreven. Volgens De Gruyter is het juist dit gebrek aan aandacht voor elkaar dat de kern van het probleem vormt. “Dit conflict gaat over een veranderende wereld en hoe moeilijk het is daar beleid voor te maken. En vooral, hoe je burgers meekrijgt.” De boeren moeten zich aanpassen aan het nieuwe beleid, maar voelen zich niet gehoord: ze zijn vervangen door dieren- en milieuactivisten.
De verantwoordelijkheid voor dit sentiment legt De Gruyter bij de regering. “Bestuurders en politici moeten handelen in het algemeen belang. Tegelijkertijd moeten ze proberen de pijn bij die kleine groep te verzachten. Lang, te lang, deed de regering alsof Europa het probleem was.” De boeren richten zich daarom inmiddels niet langer tot Brussel, maar tot Den Haag.
EUROPESE POLITIEK IN DEN HAAG
Vorig jaar schreef Luuc Ritmeester een scriptie over anti-Europese Nederlandse vissers tussen 1977 en 2002, toen het Europese visserijbeleid gevormd werd. Zijn werk draagt bij aan het onderzoek binnen Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen. Binnen die afdeling is de veranderende houding van burgers ten aanzien van de EU een belangrijk thema, zoals in het onderzoek van zijn scriptiebegeleider dr. Liesbeth van de Grift naar de opkomst van het milieu op de politieke agenda.
De Gruyter vat Ritmeester’s verklaring voor de houding van de vissers samen als dat “de natuur steeds belangrijker werd bij de Europese besluitvorming, en het belang van de vissers steeds minder belangrijk. De vis verdrong de visser, als het ware.” Volgens De Gruyter hebben de boerenprotesten dezelfde oorzaak.
In het begin wezen de Nederlandse vissers nog naar Brussel als de oorzaak van hun problemen, terwijl Den Haag uit alle macht probeerde hen te vriend te houden. Toen de regering eind jaren tachtig niet langer kon wegkijken en de Europese maatregelen strenger begon te handhaven, nam ze daarmee ook gedwongen verantwoordelijkheid voor de besluiten die ze in Brussel had genomen. “De Europese politiek ‘landde’ in Den Haag. Sindsdien krijgt Den Haag van de vissers ook de volle laag.”
Waar de boeren de schuld ook leggen, hun problemen worden er niet door opgelost. “Brussel is een heerlijke zondebok, vraag het Wilders en Bleker maar. Maar klimaat is het echte thema, en de boeren leveren een achterhoedegevecht. Net als de vissers, uiteindelijk. En ze weten het.”
Dit artikel is overgenomen van de UU website
