“Vanaf de jaren vijftig hebben veel mensen met Europees beleid te maken gehad”, stelt Van de Grift. “Landbouw-, visserij-, consumentenorganisaties, later ook milieuorganisaties, hebben geprobeerd invloed uit te oefenen. Dat is ook vaak gelukt. De Europese Commissie was – en is – niet zo groot en kon de kennis en expertise van deze belangenorganisaties goed gebruiken.”

“Als er meer organisaties meepraten die staan voor een groter aandeel van de bevolking, dan schept dat draagvlak. Maar tegelijkertijd kan beleid dat in een bepaalde periode wordt gezien als vernieuwend en meer democratisch, twintig jaar later weer als technocratisch worden bekritiseerd. Omdat de organisaties die aan tafel zijn uitgenodigd ver van hun achterban weg zijn komen te staan. En nieuwe groepen zichzelf als belanghebbenden gaan beschouwen. Het blijft dynamisch.”